Nasibe Manungsa
Cerpen Bahasa Jawa: Nasibe Manungsa
Srengengene
menthor-menthor. Panase sumelet ngobong kulit. Dhasar wis patang minggu ora
udan, lemah-lemah sing dak encik kaya ngiocotake dlamakan sikil. Dakdhengak
srengengene, jane ya wis sauntara dohe karo kulminasi langit, wis lingsir
mengulon. Naning panase isih wae panggah, ora suda-suda. Dalan setapak sing
wuda tanpa pinayungan kekayon terus wae dakpecaki. Kiwa tengene dalan setapak,
tegal sawah bera bawera. Ana sawetara ijoning godhong-godhong jagung kang katon
sapendeleng ing adoh kana. Sauntara gubug-gubug ing sakiwa tengene dalan padha
suwung, racak-racak sing duwe gubug padha urban golek dhuwit menyang kutha sing
jare luwih gampang.
"No, Darno!
Reneya!"
Sakala aku
mlengak. Pas olehku mlengak, Kang Parman mudhun saka njero gubug, ngundang lan
ngawe aku. Sajake ana gawe. Tanpa pikir dawa aku jumangkah marani Kang Parman.
"Iki Iho
leren sik. Aku mau nggawa tela godhog karo teh. Ayo diserbu dhisik" sumeh,
grapyak semanak, lan eseme sing ngatonake untu gingsule, sak weruhku ora tau
copot saka lageyane Kang Parman. Aku dijak munggah gubuge. Banjur bontote, tela
godhog sing dibuntel godhong lan tehe sing diwadhahi botol aqua, didhasarake
ing amben-ambenan gubug.
"Rumangsaku
pakah gubugmu sempal Kang, kok celuk-celuk. Tiwas kebeneran, malah ana undangan
pesta kebun," sautku nggo pantes-pantes. Kang Parman ngetokake rokok sing
durung dibukak segelane.
"Ponakanmu
wingi rak tilik ngomah” tangane Kang Parman uwet mbukak bungkus rokok. Banjur
ndudut sak ler, terus disumet. Aku sing saben dina udutku mung mbako gewol, ya
melu-melu makmum ngrasakake nikmate rokok.
"Kerjane
neng endi ta, Kang?"
"Neng
pabrik plastik. Mbuh, saiki jare wis munggah dadi mandhor. Jare lumayan
ceperane"
"Yen
dadi mandhor ya pancen lumayan tenan, Kang. Kerjane ya penak, mung kari
ngawas-ngawasi," sambungku karo ngleleg tela.
"Maune
lulusan apa, Kang?" aku nyambi nglangga teh ning botol aqua sawise
gorokanku krasa seret. Wah, tehe kok ya ngungkuli teh sosro. Legi sepet-sepete
krasa tenan.
"Mung
SMA, jane ya njaluk kuliah maune. Ning kowe dhewe rak ya ngerti kahananku.
Nyekolahake tekan lulus SMA wae wis mengkis-mengkis ning dhadha, kok ndadak
arep nekat nguliahke, ya sida pedhot napasku. Yen bocahe ngono ya pinter, wong
oleh rangking siji terus, kok. "Tangane Kang Parman ndudut tela sak puk.
"Aku ya
ngandel yen anakmu kuwi pinter kaya bapake," eseme Kang Parman mlethek
nyigar lambene krungu pangalembanaku. Ning tenan, nalika isih sekolah Kang
Parman kuwi biyen pinter dhewe sak kelas.
"Ning
pinter iku jebul kalah karo sing jeneng begja. Kowe rak eling Umar kae
ta?!"
"Kancane
dhewe sing goblog, ngowoh, pahpoh kae?" takonku. Kang Parman manthuk.
Pancene kabeh
kancane sakelas Umar kalebu aku lan Kang Parman, padha ngarani yen Umar kuwi
bocah sing paling bodho. Mosok nalika guru biologi takon kebo kuwi manak apa
ngendhog, wangsulane jare ngendhog. Mesthi bocah sakelas padha ngguyu
cekakakan, kalebu Pak Guru kang kudune nesu. Lucu meneh yen wayahe nembang
utawa nyanyi, tembang utawa lagu sembarang dhengah, iramane padha wae, kaya
wong menek. Saka ngisor mendhuwur tanpa cengkok, ndlujur. Dadi yen Umar giliran
nembang utawa nyanyi, padha karo ing kelasku ana dhagelan. Nganti kaku neng
weteng merga kemekelen. Malah Bu Guru Eni, guru kesenian, rikala lagi sepisanan
krungu tembang lan nyanyiane Umar, merga saking ngempet ngguyu nganti mlayu
neng kamar mandi.
"Kowe
ngerti, Umar kae saiki dadi Kepala Sekolah" kandhane Kang Parman gawe
kejotku. Mripatku nganti mblalak amba. Lha kok bisa! Kepala Sekolah kuwi
wiwitane rak kudu dadi guru dhisik. Kamangka guru kuwi dadi narasumber kang
pener lan bener. Gek-gek ndang menehi soal marang muride, kebo kuwi ngendhog
dibenerke. Rak payah! Utawa gek-gek nalika didhaulat muride supaya nembang
utawa nyanyi, eh, ora bisa mbayangke aku. E, Iha sapa ngerti, yen nembang utawa
nyanyi dadi guyon, ndang lagu ndhangdhut utawa pop malah jagone. Sapa ngerti!
"Kok
kowe ngerti yen dadi Kepala Sekolah, sing menehi kabar sapa ta, Kang!"
Banjur Kang
Parman crita. Biyen sakluluse saka SMP (bocah bodho kok ya bisa lulus), Umar
ngulandara golek gaweyan ning kutha Semarang. Saben dina Umar ngleyeng menyang
kantor-kantor, menyang pabrik, nawakake tenagane supaya ditampa nyambut gawe.
Nanging kantor-kantor sing dileboni, racak ora ana lowongan. Mung bandha ijazah
SMP wae, arep diseleh ngendi. Lowongan sing pas ya mung penjaga utawa pesuruh:
Emane kantor-kantor sing dileboni wis ana penjagane. Saben dina dheweke
ditampik saka kantor siji menyang kantor sijine meneh. Saka pabrik siji menyang
pabrik liyane. Nanging Umar sajak ora nglokro. Najan yen bengi direwangi turu
ing mesjid utawa terminal, esuke panggah nerusake niyate golek gaweyan. Mbokmenawa
iki sing dadi kehebatane utawa keluwihane Umar. Yen cita-citane durung kecekel,
ora bakal mandheg dalan.
Nganti ing
sawijining dina, Umar mlebu ing sawijining Kantor Kelurahan. Kebeneran Pak
Lurahe butuh tenaga ora kanggo kantor, nanging kanggo tenaga omah. Gampangane
Pak Lurah butuh pembantu utawa buruh lanang. Umar cekat-ceket nampa, tanpa
takon sesasine dibayar pira. Pokoke sing penting bisa temangsang dhisik. Soale
wis krasa kesel olehe rana-rene, mlebu metu kantor apadene pabrik. Soal mengko
neng kene kepenak utawa ora, dipikir mburi karo mlaku.
Ing daleme
Pak Lurah, Umar bisa ngepek atine keluargane Pak Lurah. Kabeh putra-putrane Pak
Lurah padha seneng karo Umar. Yen mung perkara gaweyan, sepisan dikandhani,
Umar mesthi ndalan, ora ndadak mindhan-mindhoni. Soal mangan-memangan, Umar ora
tau protes piye-piye. Kabeh panganan ora ana sing disiriki. Ora ana sing
dipantangi. Ora ana sing alergi.
Merga saka
kemurahane Pak Lurah, Umar disekolahake ning SMA, najan olehe mergawe minangka
pembantu isih dibayar. Ora mung tekan SMA, nanging diterusake nganti kuliah lan
lulus nggondol sarjana. Terus mulang ing SMP, terus dientukake putrane Pak
Lurah.
"Dadi
mantune Pak Lurah?" Kang Parman manthuk.
"Kok
gelem-geleme ta bocahe wadon putrane Pak Lurah?!" protesku. Banjur Kang
Parman mbisiki aku" kabare putrane Pak Lurah sing kuwi jare idiot."
Aku njomblak.
Olehku mamah tela godhog daklerenke.
"Lha kok
Umar gelem?!"
"Jodho,
rejeki, pati, kuwi wewenange Gusti Allah. Menungsa ora bakal kuwawa nolak utawa
ngemohi" Yen kon bukak dalil bab kaya ngono Kang Parman pancen jagone.
"Sih
kurang siji ta, Kang?!" sambungku rada keminter.
"Drajat
lan pangkat. Kudune rak kowe ya Kang sing dadi Kepala Sekolah. Wong nalika
sekolah, Umar kae pintere kalah adoh karo kowe"
Kang Parman
mung mesem kecut. "Aku ora bisa nerusake sekolah tekan kuliah. Aku ora
ngenger neng nggone Lurah kaya Umar. Mula akhire aku ya mung dadi wong tani
gurem kaya kowe. Najan mung tani gurem, nanging kepinteranku dakturunake
menyang anak-anakku. Buktine, sekolahe oleh ranking siji wiwit saka SD tumeka
SMA. Nalika kerja, najan ing pabrik, lagi sedhela wis dadi mandhor. Mulih
wingi, eh, kowe rung dakcritani ya?!"
Aku gedheg
karo ngglogok teh.
“Apa
Kang?!"
"Mulih
wingi wis nggawa Karisma gres, ninggali dhuwit mboke, ninggali rokok aku. Balik
Umar?!"
"Geneya
Umar Kang?!"
"Ora
duwe anak. jare emoh gawe anak. Merga miturut keterangane dokter, gen-e sing
wadon luwih dominan. Dadi kemungkinan yen anak-anake lair, dheweke ngeri
mbayangake. Rak dheke dhewe ya ngakoni, yen dheweke pancen bodho"
Weruh-weruh
telane wis entek. Teh sak botol aqua ya gusis. Mung Jarum 76e sajake sing isih.
Terus diwenehake aku.
"Wis
wengi, yo dha bali wae" pangajake Kang Parman karo mudhun saka
amben-ambenan gubug.
Aku mlaku
lon-lonan, nggagas nasibe manungsa kang pancen werna-werna.
Cerpen Bahasa Jawa: Nasibe Manungsa
saking Majalah Panjebar Semangat
Sumber : http://javaislandstory.blogspot.com/
ARTIKEL TERKAIT:
