Pupus
Cerpen Bahasa Jawa
Pari neng
sawah wis mrekatak kuning rata lan mentes-mentes, seminggu maneh bisa dipanen.
Atine nyicil ayem dene cepakan dhuwit kanggo mbayar sekolahe anake wis ana.
Marni sing wulan iki arep ujian akhir SMU kepingin neruske kuliah ana pertanian
bakal kelakon.
Anak mbarep
digadhang-gadhang bisa sekolah ing pamulangan luhur lan oleh gaweyan sing
bayare maton, bisa njunjung derajate wong tuwa.
Karo
rengeng-rengeng mecaki galengan, Karjo ngubengi sawah sinambi ngusah
manuk-manuk emprit lan glathik sing arep neba.
Tekan omah
esem lan guyune renyah kaya bocah cilik kang lagi kalegan atine sebab keturutan
karepe.
"Kok
sajak seneng atimu Pakne, ana apa ta?" bojone takon nlesih. "Beres,
dhuwit pasedhian kanggo golek sekolahe anak mbarep wis ana"
"Genahe
pripun ta Pakne!"
"Iya
genah bae, karo meneh ya gak pripan-pripun." Ngono olehe semaur nganggo
dialek Jawa Timure sing medhok.
"Pancen
rada ora genah, kesambet na ngendi ki mau"
"Onten
napa ta Mak, kok ndremimil dhewekan!" anake mbarep njedhul mulih sekolah.
"Bapakmu
kae Iho delengan mesam-mesem dhewekan kaya wong lagi kesurupan”
"Napa
enggih ta Pak?"
"Sapa
sing kesurupan. Ya Makmu iku sing rada nglimbung."
"Bapak
kok sajak seneng antuk rejeki nomplok napa"?
"Dudu
rejeki nomplok sebab menang tombokan, nanging delengen kae na sawah parine wis
padha kuning mrekatak seminggu engkas panen!",
"Kula
saget kuliah onten pertanian yen ngaten nggih Pak?"
"Kuwi
jeias ndhuk. Sebab butuhe bakal kecukupan"
"Lha aku
kebagian apa Pak?" anake lanang sing nomer loro njedhul mulih sekolah
nyela-nyela takon.
"Ya
mengko sisane dhuwit sing dianggo golek sekolahe mbakyumu kena kanggo
kowe"
"Sida
ganti sepedhah tenan bakale”
“Sepedhahmu
kae kurang apik pa? Kok dadak njaluk diganti?"
"Nggih
mboten! Namung kurang sip"
"Wis
kono salin terus mengko barmangan ngewangi Bapak ndandani pager sing sisih
mburi!"
Awan kuwi
kang Karjo kanthi ati sing mantep dandan pager direwangi Sardi anake sing nomer
loro ya sing ragil, karan kang Karjo anake ya mung loro. Mbarepe wadon jenenge
Sumarni sekolahe ana SMU klas telu wis ngadhepake ujian akhir dene Sardiyono
anake lanang sing nomer loro ana SLTP klas loro.
Najan uripe
pas-pasan kang Karjo ora ngresula, anane mung rumangsa sukur marang pangeran
sebab rezekine tansah lumintu tekane.
Bubar dandan
pager reresik awak banjur salin penganggo sing rada pantes, ganthane arep dolan
nggone Babah Acheng perlu takon rega gabah.
"Dengaren
macak! Arep nyang ngendi Pakne?" sing wadon takon nalika ketemu ana latar
ngarep.
"Nggone
Babah A-cheng takon rega gabah!"
"Karo
pesen mesin doser pisan nggone Kaji Marwan"
"Yoh.
Ngestoke dawuh Dalem!"
Yu Karjo ora
wangsulan, nerusake anggone reresik jogan ngarep omah. Omah joglo kuna
tinggalane wong tuwane kang Karjo diupakara kanthi permati ngelingi omah
tinggalan sing ora melu mecel mung kari ngenggoni. Najan omah wis rada tuwa
nanging yen diupakara ya katon isih apik.
"Bapak
nyang ngendi Mak kok sajak perlu banget?" pitakone Marni metu saka njero
ngomah terus lungguh ana dhingklik emper omah.
"Takon
rega gabah nggone Babah Acheng!"
"Kapan
ta Mak panene?"
"Yen ora
ana alangan kira-kira seminggu maneh"
"Apik ya
parine?"
"Kandhane
Bapakmu parine apik, mentes-mentes."
"Ya
sukur ben payune akeh bisa kanggo ragat golek kuliahan"
"Melua
ndedonga bae ben kekarepanmu keturutan"
Lagi bae anak
karo simbok rembugan ora kanyana Bardi blantik teka uluk salam banjur takon.
"Kang
Karjo nyang endi Yu, kok sepi?" pitakone.
"Ki
maeng lagi metu nyang nggone Babah Acheng takon rega gabah karo mampir nggone
Kaji Marwan mesen closer kanggo panen seminggu maneh"
"Arep di
panen dhewe pa? Ora di tebaske? Yen ditebaske tak petunge piye?"
"Ya ...
kana rembugen karo Bapake Marni yen mengko wis teka"
"Ana
pirang kothak ta Yu?"
"Pitung
kothak kurang sithik"
"Njaluk
pira Yu saben sakwintale?"
"Aku ora
ngerti Mas, wong maeng Bapakne Marni ora pesen apa-apa." "Ya wis Yu!
Aku njaluk pamit disik. Mbokmenawa mengko ketemu takjake rembugan"
"Iya
sakarepmu anggere Bapakne Marni cocog regane"
Blantik Bardi
sing gaweyane adol kewan sinambi dadi tukang tebas pari banjur mulih diuntapake
bojone Karjo tekan latar.
Mulih saka
nygone Babah Acheng praupane Karjo rada bingar, sebab rega gabah rada dhuwur.
Sakwintale saiki regane satus seket ewu rupiah. Dietung-etung yen panene oleh
telung ton rak telung puluh kwintal di pingke satus seket ewu ana patang yuta
setengah. Bisa kanggo mbayar regad Marni golek papan kuliah.
Menungsa
wenang ngrancang nanging Gusti Allah sing nemtokake. Sore udan ora leren-leren
nganti rong dina rong bengi. Hawane atis lan dalan ngarep omahe jenes amarga
kesiram banju udan sing ora ana kendhone.
Bubar Maghrib
keprungu swara kenthong titir lan ora suwe keprungu wong undang-undang jenenge.
"Kang
Karjo metua! Ayo gotong royong nyang Dham Buntung. Dham Buntung ambrol, banyune
mbludag arahe mrene" mangkono kandhane bayan Mardi saka dalan ngarep omah.
"Apa,
Dham Buntung ambrol?"
"Iya!
Wis gek ndang mangkat dienteni kanca-kanca ana mbale!"
Enggal-enggal
Karjo salin pengganggo nyaut pacul karo caping nggeblas budhal nyang mbale
dukuh. Pitakonane sing wadon karo anake ora dipaelu, mung weling supaya ana
ngomah ngati-ati. Tekan nggone katon banyu kimplah-kimplah mili saka jebolan
dham ngener desane lan nrabas kebonan tumuju pesawahan sing ana pinggir desa.
Sinambi gotong royong nutupi jebolan ati lan pikirane tumuju menyang sawahe
sing arep panen lan biaya kanggo anake neruske sekolahe.
Arepa dikupiya
bebarengan nanging gedhene banyu ora bisa diajak rembugan. Banyu mili
kimplah-kimplah ora bisa dicegah. Tegal jagung duweke mbah Wongso diterjang
bablas ora ditinggali apa-apa babar pisan. Kabeh digondho! Ian diawutawut turut
iline banyu. Karjo enggalenggal mlaku ngunclug menyang sawahe. Katon pari sing
sepasar maneh dipanen padha rubuh ketrajang banyu banjir saka jebolan Dham
Buntung.
Atine angles
meruhi kahanan sing mengkono mau. Angen-angen oleh duwit panen Hang musna mung
kari eluh sing tumetes metu ora kerasa. Ing bathin maneges marang sing Kuwasa.
"Duh
Gusti punapa lepat kawula ngantos Paduka andhawahaken bebendu ingkang kados
punika"; ngono pangresah atine. Banyu banjir isih mili lerap-lerap kaya
miline tangise ati sing lagi nampa pacoban. Dina sesuke durung ngerti embuh
kepiye kawusanane. Amung Gusti kang mangerteni.
Cerpen Bahasa Jawa: Pupus
saking Majalah Panjebar Semangat
Sumber : http://javaislandstory.blogspot.com/
ARTIKEL TERKAIT:
